Books published by United Buddhist Foundation

Sách này ¿¿¿c biên sön ch¿ y¿u d¿a vào m¿t cün sách b¿ng ti¿ng Tây T¿ng có nhan ¿¿ là Bardo Th¿dol, tr¿¿c ¿ây ¿¿¿c m¿t v¿ L¿t-ma Tây T¿ng là Kazi Dawa Samdup d¿ch sang ti¿ng Anh, nhan ¿¿ là The Tibetian Book of the Dead, v¿i l¿i bình gi¿i c¿a Hòa th¿¿ng Ch¿gyam Trungpa. Sau ¿ó ¿ã có thêm b¿n ti¿ng Pháp c¿a bà Marguerite La Fuente, d¿ch l¿i t¿ b¿n ti¿ng Anh. Chúng tôi ¿ã s¿ d¿ng ph¿n l¿n b¿n Vi¿t d¿ch c¿a d¿ch gi¿ Nguyên Châu, c¿ng ¿¿¿c d¿ch t¿ b¿n ti¿ng Anh. C¿n c¿ vào nhan ¿¿ c¿a nguyên tác là Bardo Th¿dol, có th¿ g¿i sách này là T¿ th¿, höc nh¿ ¿ã t¿ng ¿¿¿c g¿i là Lün vãng sinh. Tuy nhiên, ngoài ph¿n chính v¿n c¿a sách, trong khi biên sön chúng tôi c¿ng ¿¿a thêm vào ph¿n D¿n nh¿p c¿a ti¿n s¿ W. Y. Evans Wentz, ph¿n Gi¿ng lün c¿a Hòa th¿¿ng Ch¿gyam Trungpa, Lün v¿n tâm lý h¿c c¿a Carl Gustav Jung, và cüi cùng là m¿t vài suy ngh¿, nh¿n th¿c riêng c¿a ng¿¿i biên sön. Nh¿ v¿y, v¿i s¿ trình bày nhi¿u ý ki¿n khác nhau v¿ cùng m¿t ch¿ ¿¿, chúng tôi ¿ã ¿¿t t¿a sách theo ch¿ ¿¿ ¿y là "Ng¿¿i ch¿t ¿i v¿ ¿âu". N¿i dung chính c¿a sách này qü th¿t ¿ã tr¿ l¿i câu h¿i ¿y. ¿ây là nh¿ng l¿i nh¿n g¿i v¿i ng¿¿i ch¿t, nh¿ng l¿i t¿ng ¿¿c trong lúc c¿u siêu sau khi ch¿t, nh¿m có th¿ giúp cho ng¿¿i ch¿t ¿¿t ¿¿n m¿t c¿nh gi¿i t¿t ¿¿p nh¿t có th¿ có trong ¿i¿u ki¿n riêng c¿a m¿i ng¿¿i. Tuy không chính th¿c n¿m trong h¿ th¿ng kinh ¿i¿n Ph¿t giáo, nh¿ng ¿ây có th¿ xem là m¿t cün lün bao trùm nhi¿u quan ¿i¿m c¿a các tông phái khác nhau trong ¿¿o Ph¿t. ¿i¿u này th¿t ra c¿ng không có gì khó hi¿u, n¿u chúng ta bi¿t r¿ng các tông phái ch¿ng qua ch¿ là nh¿ng ph¿¿ng ti¿n khác nhau ¿¿ d¿n ¿¿n cùng m¿t m¿c tiêu duy nh¿t là giác ng¿.

Edward Conze qu¿ th¿t ¿ã làm ¿¿¿c ¿i¿u t¿¿ng nh¿ không th¿ làm ¿¿¿c là gi¿i thi¿u t¿ng quát v¿ l¿ch s¿ phát tri¿n c¿a Ph¿t giáo b¿ng m¿t cách ng¿n g¿n nh¿t có th¿ ¿¿¿c, mà v¿n thâu tóm ¿¿¿c ¿¿y ¿¿ nh¿ng gì c¿n thi¿t. M¿c dù b¿n thân là m¿t Ph¿t t¿, Conze v¿n luôn gi¿ ¿¿¿c khöng cách khách quan c¿n thi¿t khi trình bày các v¿n ¿¿ v¿ l¿ch s¿ Ph¿t giáo. H¿n th¿ n¿a, ngay khi ¿¿ c¿p ¿¿n các b¿ phái khác nhau, ông c¿ng không bao gi¿ ¿¿ cho ngòi bút c¿a mình nghiêng v¿ theo nh¿ng khuynh h¿¿ng t¿ t¿¿ng mà mình ¿ã ch¿n. Và ¿ây chính là y¿u t¿ ¿ã t¿o ¿¿¿c s¿ tin c¿y c¿n thi¿t cho m¿t tác ph¿m có tính cách s¿ h¿c nh¿ th¿ này. Conze c¿ng t¿o ¿¿¿c cho t¿p sách c¿a mình m¿t c¿u trúc r¿t ch¿t ch¿. M¿c dù v¿i nh¿ng s¿ ki¿n khá dày ¿¿c di¿n ra trong h¿n 2.500 n¿m mà ch¿ v¿i không ¿¿y 150 trang sách Anh ng¿, ông ¿ã không làm cho ng¿¿i ¿¿c ph¿i choáng ng¿p b¿i s¿ d¿n nén c¿a chúng. B¿ng m¿t s¿ liên k¿t khéo léo, ông ¿ã trình bày t¿t c¿ theo m¿t cách khái quát nh¿t mà v¿n bao hàm ¿¿¿c nh¿ng chi ti¿t c¿t lõi c¿n thi¿t nh¿t. Trong m¿t ch¿ng m¿c nào ¿ó, tôi có c¿m giác liên t¿¿ng ngh¿ thu¿t trình bày c¿a ông nh¿ nh¿ng nét ch¿m phá ¿¿c ¿áo c¿a m¿t nhà danh h¿a th¿y m¿c. Nh¿ng l¿ch s¿ phát tri¿n c¿a m¿t tôn giáo, nh¿t là khi tôn giáo ¿y là Ph¿t giáo, không th¿ ch¿ bao g¿m nh¿ng s¿ ki¿n, mà ¿i¿u c¿n thi¿t và th¿m chí còn quan tr¿ng h¿n n¿a chính là các khuynh h¿¿ng t¿ t¿¿ng v¿i s¿ hình thành và phát tri¿n c¿a chúng. Và vi¿c trình bày ng¿n g¿n nh¿ng v¿n ¿¿ vô cùng ph¿c t¿p, ¿a d¿ng, ¿ôi khi r¿t tr¿u t¿¿ng này th¿t không d¿ dàng chút nào. Ng¿¿i vi¿t n¿u không n¿m v¿ng t¿t c¿ m¿i v¿n ¿¿ và tuân theo m¿t ph¿¿ng pháp trình bày h¿t s¿c khoa h¿c, thì ch¿c ch¿n s¿ không tránh ¿¿¿c s¿ l¿c l¿i trong khu r¿ng t¿ t¿¿ng ¿¿y bí ¿n c¿a Ph¿t giáo. Conze ¿ã làm ¿¿¿c ¿i¿u khó làm, và th¿m chí còn làm r¿t t¿t, khi ông gi¿i thi¿u h¿u nh¿ t¿t c¿ nh¿ng khuynh h¿¿ng t¿ t¿¿ng l¿n khác nhau trong Ph¿t giáo, và n

Ba ¿i¿m tinh y¿u trên ¿¿¿ng tu t¿p là bài gi¿ng gi¿i chi ti¿t v¿ ý ngh¿a m¿t bài k¿ r¿t n¿i ti¿ng c¿a ¿¿i s¿ Tongskhapa (Tông-khách-ba). M¿c dù ¿ây là m¿t ph¿n giáo pháp r¿t uyên áo, không d¿ n¿m hi¿u, nh¿ng ¿¿c ¿¿t-lai L¿t-ma ¿ã h¿t s¿c khéo léo trong s¿ trình bày m¿ch l¿c và lu¿n gi¿i ch¿t ch¿, khi¿n cho ng¿¿i ¿¿c có th¿ n¿m hi¿u ¿¿¿c t¿ng v¿n ¿¿ theo m¿t trình t¿ ti¿n d¿n lên. Qua ¿ó, nh¿ng ph¿n tinh y¿u c¿a giáo pháp ¿¿¿c gi¿ng rõ và ng¿¿i ¿¿c có ¿¿¿c c¿ h¿i ¿¿ h¿c h¿i bài k¿ c¿a ngài Tongskhapa m¿t cách d¿ dàng h¿n r¿t nhi¿u so v¿i khi ch¿ ¿¿c nguyên b¿n. Ngoài ra, vi¿c trình bày song ng¿ Anh-Vi¿t c¿ng là m¿t l¿i th¿ r¿t l¿n cho các ¿¿c gi¿ s¿ d¿ng ¿¿¿c ti¿ng Anh, vì có th¿ ¿¿i chi¿u ngay t¿ng câu v¿n, ¿ön v¿n c¿a nguyên tác n¿u th¿y còn có ch¿ khó hi¿u. Chúng tôi thành kính tri ân ¿¿c ¿¿t-lai L¿t-ma XIV và ngài Rajiv Mehrotra ¿ã dành cho chúng tôi m¿t ¿¿c ân ngoài c¿ s¿ mong ¿¿i khi ban t¿ng nh¿ng giáo pháp này, và chúng tôi c¿ng ng¿m hi¿u r¿ng ¿ây là m¿t món quà vô giá mà các ngài mu¿n thông qua chúng tôi ¿¿ g¿i t¿ng t¿t c¿ Ph¿t t¿ Vi¿t Nam, nh¿ng ai mong mu¿n ¿¿¿c h¿c h¿i Chánh pháp c¿a ¿¿c Th¿ Tôn t¿ l¿i d¿y c¿a các b¿c cao t¿ng ¿¿¿ng ¿¿i. Chúng tôi c¿ng c¿m t¿ Lobsang Jordhen ¿ã chuy¿n d¿ch t¿ T¿ng ng¿ sang Anh ng¿ ¿¿ chúng tôi có c¿ h¿i Vi¿t d¿ch và gi¿i thi¿u cùng ¿¿c gi¿ Vi¿t Nam. Xin c¿m ¿n Jeremy Russell ¿ã làm công vi¿c hi¿u ¿ính b¿n Anh ng¿.

1. Sa-di tr¿n ¿¿i không ¿¿¿c gi¿t h¿i ng¿¿i höc thú v¿t. Hãy t¿¿ng ¿¿n lòng yêu th¿¿ng c¿a cha m¿ và quy¿n thu¿c c¿a ng¿¿i b¿ h¿i. Nh¿ ¿¿n ¿n d¿y d¿ c¿a th¿y và b¿n h¿u, ph¿i tinh t¿n tu hành, c¿u ¿¿ cho cha m¿. Ph¿i th¿n tr¿ng ¿¿ng gây h¿i cho ng¿¿i khác, vì s¿ ác h¿i ¿y r¿i s¿ tr¿ l¿i h¿i mình. Th¿m chí không làm h¿i ¿¿n c¿ nh¿ng con v¿t nh¿ bé, h¿t th¿y các loài ¿¿ng v¿t. Hãy làm m¿i vi¿c lành, c¿u giúp k¿ ¿ói kh¿, khi¿n cho h¿t th¿y ¿¿u ¿¿¿c an ¿n. Lòng ngh¿ ¿¿n ng¿¿i khác nên không th¿ gi¿t h¿i. N¿u nhìn th¿y, nghe bi¿t höc nghi ng¿ s¿ gi¿t h¿i m¿t con thú là vì mình thì không th¿ ¿n th¿t con thú ¿y. Th¿y s¿ gi¿t h¿i, nên kh¿i lòng t¿, phát th¿ nguy¿n r¿ng: "Khi tôi thành ¿¿o, nguy¿n cho trong cõi n¿¿c không có s¿ gi¿t h¿i." Cho ¿¿n cây c¿ mà không c¿n dùng ¿¿n c¿ng không vô c¿ làm h¿i. Không ¿¿¿c gi¿ các th¿ khí gi¿i nh¿ g¿¿m ¿ao, cây g¿y, v¿t s¿c nh¿n... Không ¿¿¿c nuôi d¿¿ng súc v¿t, chim chóc ¿¿ ¿n th¿t. Không dùng các th¿ cung tên, ¿¿n b¿n ¿¿ s¿n b¿t muông thú. Không ¿¿¿c n¿i l¿a gây cháy r¿ng núi, làm h¿i ¿¿n sanh linh. Không tháo c¿n n¿¿c ao, h¿ höc ng¿n ¿¿¿ng n¿¿c ¿¿n, höc dùng các löi câu, l¿¿i, chài... ¿¿ ¿ánh b¿t, gi¿t h¿i các loài s¿ng trong n¿¿c. Không khai kh¿n nh¿ng n¿i r¿ng núi, ¿¿m l¿y ¿¿ làm ru¿ng r¿y, tr¿ng tr¿t ng¿ c¿c. Ph¿m vào gi¿i này ch¿ng còn là sa-di n¿a....

Edward Conze qu¿ th¿t ¿ã làm ¿¿¿c ¿i¿u t¿¿ng nh¿ không th¿ làm ¿¿¿c là gi¿i thi¿u t¿ng quát v¿ l¿ch s¿ phát tri¿n c¿a Ph¿t giáo b¿ng m¿t cách ng¿n g¿n nh¿t có th¿ ¿¿¿c, mà v¿n thâu tóm ¿¿¿c ¿¿y ¿¿ nh¿ng gì c¿n thi¿t. M¿c dù b¿n thân là m¿t Ph¿t t¿, Conze v¿n luôn gi¿ ¿¿¿c khöng cách khách quan c¿n thi¿t khi trình bày các v¿n ¿¿ v¿ l¿ch s¿ Ph¿t giáo. H¿n th¿ n¿a, ngay khi ¿¿ c¿p ¿¿n các b¿ phái khác nhau, ông c¿ng không bao gi¿ ¿¿ cho ngòi bút c¿a mình nghiêng v¿ theo nh¿ng khuynh h¿¿ng t¿ t¿¿ng mà mình ¿ã ch¿n. Và ¿ây chính là y¿u t¿ ¿ã t¿o ¿¿¿c s¿ tin c¿y c¿n thi¿t cho m¿t tác ph¿m có tính cách s¿ h¿c nh¿ th¿ này. Conze c¿ng t¿o ¿¿¿c cho t¿p sách c¿a mình m¿t c¿u trúc r¿t ch¿t ch¿. M¿c dù v¿i nh¿ng s¿ ki¿n khá dày ¿¿c di¿n ra trong h¿n 2.500 n¿m mà ch¿ v¿i không ¿¿y 150 trang sách Anh ng¿, ông ¿ã không làm cho ng¿¿i ¿¿c ph¿i choáng ng¿p b¿i s¿ d¿n nén c¿a chúng. B¿ng m¿t s¿ liên k¿t khéo léo, ông ¿ã trình bày t¿t c¿ theo m¿t cách khái quát nh¿t mà v¿n bao hàm ¿¿¿c nh¿ng chi ti¿t c¿t lõi c¿n thi¿t nh¿t. Trong m¿t ch¿ng m¿c nào ¿ó, tôi có c¿m giác liên t¿¿ng ngh¿ thu¿t trình bày c¿a ông nh¿ nh¿ng nét ch¿m phá ¿¿c ¿áo c¿a m¿t nhà danh h¿a th¿y m¿c. Nh¿ng l¿ch s¿ phát tri¿n c¿a m¿t tôn giáo, nh¿t là khi tôn giáo ¿y là Ph¿t giáo, không th¿ ch¿ bao g¿m nh¿ng s¿ ki¿n, mà ¿i¿u c¿n thi¿t và th¿m chí còn quan tr¿ng h¿n n¿a chính là các khuynh h¿¿ng t¿ t¿¿ng v¿i s¿ hình thành và phát tri¿n c¿a chúng. Và vi¿c trình bày ng¿n g¿n nh¿ng v¿n ¿¿ vô cùng ph¿c t¿p, ¿a d¿ng, ¿ôi khi r¿t tr¿u t¿¿ng này th¿t không d¿ dàng chút nào. Ng¿¿i vi¿t n¿u không n¿m v¿ng t¿t c¿ m¿i v¿n ¿¿ và tuân theo m¿t ph¿¿ng pháp trình bày h¿t s¿c khoa h¿c, thì ch¿c ch¿n s¿ không tránh ¿¿¿c s¿ l¿c l¿i trong khu r¿ng t¿ t¿¿ng ¿¿y bí ¿n c¿a Ph¿t giáo. Conze ¿ã làm ¿¿¿c ¿i¿u khó làm, và th¿m chí còn làm r¿t t¿t, khi ông gi¿i thi¿u h¿u nh¿ t¿t c¿ nh¿ng khuynh h¿¿ng t¿ t¿¿ng l¿n khác nhau trong Ph¿t giáo, và nê