De lof der zotheid

Zotheid, de motor achter al ons handelen.

In ‘Lof der Zotheid’ is de Zotheid aan het woord, een allegorische figuur die zichzelf ziet als de motor achter al het menselijke handelen. Filosofen en wetenschappers zoeken de waarheid over de mens, maar vinden alleen de Zotheid, poneert ze. Mensen van allerlei rangen en standen mogen dan volhouden dat ze goede burgers zijn, maar eigendunk en domheid regeert hun bestaan. De crux van Erasmus’ bekendste werk is dat het ‘tongue in cheek’ geschreven is. De lof op idiotie wordt verwoord door de Zotheid zélf, waardoor we nooit helemaal zeker weten of het ernstig bedoeld is, of als grapje. Want ja, veel voorbeelden van menselijke domheid zijn ergerlijk en gevaarlijk... maar op andere punten is de domheid misschien wel ons positiefste kenmerk. Een korte tekst die nog altijd verwart en amuseert, doet lachen en nadenken.

Een variant op de 'Lof der Zotheid' werd geschreven door Arnon Grunberg: 'De mensheid zij geprezen'.
Erasmus van Rotterdam (1466-1536) was een wereldburger die vanuit Parijs, Oxford, Leuven, Venetië en Bazel zijn medemens wilde opvoeden. Hij was humanist en hield zijn publiek het beste uit de oudheid voor, belicht door het christelijke geloof. Hij is de auteur van verschillende werken met satirische inslag: ‘Julius’, over een paus die de hemel niet in mag, ‘Een goddelijk festijn’, een dialoog over de ideale leefomgeving, en ‘Lof der zotheid’, over de menselijke dwaasheid.