Raj utracony

Monumentalny poemat epicki w dwunastu księgach, opisujący upadek pierwszych ludzi, których grzech staje się winą całej ludzkości. Autor bazuje na trzech fragmentach z Pisma Świętego, ale czerpie też z mitologii greckiej (np. z tematu wystąpienia tytanów przeciwko Jowiszowi). Na początku czasu, w wyniku wojny na niebie między Szatanem a Bogiem, Adam i Ewa zostają wygnani z Raju (w późniejszym wydaniu kobieta zostaje uwiedziona przez Szatana). W utworze znajdują odzwierciedlenie prywatne poglądy Miltona oraz XVII-wieczna mentalność, choćby w kwestii podrzędności kobiety wobec mężczyzny. Kilka lat później Milton napisał "Raj odzyskany", który można traktować jako kontynuację pierwszej części. Epos stał się inspiracją dla artystów różnych dziedzin - William Blake stworzył akwarele przedstawiające sceny z utworu, a Krzysztof Penderecki napisał operę pod tym samym tytułem.
John Milton (1608-1674) - angielski poeta i pisarz, zaangażowany w wojnę domową po stronie sił Olivera Cromwella. Mimo ślepoty tworzył aktywnie do końca życia, na przykład dyktując utwory swoim córkom. Świetnie wykształcony (ukończył Uniwersytet Cambridge, znał kilka języków) syn londyńskiego notariusza według planów rodziny miał zostać anglikańskim duchownym. Wybrał jednak drogę literata, który swoim piórem krzewi wiarę protestancką. Po nieudanym, zawartym z przyczyn majątkowych małżeństwie z 16-letnią Mary Powell napisał cztery traktaty o dopuszczalności rozwodów. Jego najsłynniejszym dziełem jest poemat epicki "Raj utracony" o upadku pierwszych ludzi.